Jedną z metod kształtowania tworzyw sztucznych i gumy jest formowanie wtryskowe. Stopione tworzywo w wysokiej temperaturze wtłacza się do formy wtryskowej i zastyga, tworząc wypraskę. Od konstrukcji wypraski zależy praca formy, jej trwałość i wydajność oraz koszt wykonania. Należy wiedzieć, jak właściwie zaprojektować formy wtryskowe, by uniknąć problemów technologicznych podczas procesu.
Budowa
Formy wtryskowe są zbudowane przeważnie z dwóch podzespołów – ruchomego i nieruchomego. Pierwszy jest mocowany do ruchomego stołu wtryskarki, a drugi do nieruchomego. Podzespoły generują takie części jak gniazda, wlewki, obudowy, elementy ustalające i prowadzące oraz takie układy jak przepływowy, chłodzenia lub grzania, wypychania wypraski czy uzupełniający. Formy wtryskowe można podzielić na jednogniazdowe i wielogniazdowe. W kanale wtryskowym układu przepływowego formy wyróżnia się 3 elementy. Pierwszy tworzy kanał przepływowy centralny, stożkowy i współosiowy z dyszą wtryskarki. Drugi to kanał doprowadzający, który łączy kanał przepływowy z gniazdem formy. Trzeci stanowi przewężki – ujście kanału doprowadzającego do gniazda.
Proces
Proces tworzenia formy wtryskowej zaczyna się od przygotowania koncepcji wyrobu. Następnie opracowuje się dokumentację konstrukcyjną i przeprowadza analizy procesu wtrysku. Kolejnym krokiem jest opracowanie dokumentacji technicznej formy i wykonanie formy w metalu. Po tym przygotowuje się próby form i dostarcza gotowy wyrób z protokołem pomiarowym. Projektant musi wziąć pod uwagę wszystkie czynniki, by odpowiednio wykonać formę wtryskową. Bardzo ważne jest odpowiednie pochylenie ścianek modelu już w fazie projektowania. Luz, jaki powstaje między wypraską a elementami formującymi, zapobiega zatarciom bądź uszkodzeniom formy. Istotnym elementem jest też konstrukcja detalu i jego parametry: grubości ścian, wysokości, sztywności, czy gładkości powierzchni. Cechy wykorzystywanego tworzywa wpływają na dobór pochylenia ścianek. Konstrukcja formy i technologia wtrysku oraz dobranie właściwego oprogramowania usprawni prace konstruktora.
